vrijdag

22

december

 

In memoriam patris

Mijn vader heeft de waterlaarzen aan.
Wij samen zijn de Lekdijk afgekomen.
Ik ben voor mijn verjaardag meegenomen:
hij moest vandaag bij het gemaal langs gaan.

Gemaal: dat is je vader horen noemen
die vreemde woorden van een andere taal
als hij de waterstand leest van de schaal;
te ademen in het onbenoembaar zoemen
dat gonzend omgaande aanwezig is.
Èn, niets te zeggen als hij bezig is:

‘Dàt is een man, daar kun je staat op maken’.
Als op de zaken orde is gesteld
doen wij op huis aan. Een lucht van geweld:
Gorcum ligt al door wolken overkraagd.
Geen noodweer en geen wereld kan mij raken
als hij, het laatste stuk, mij op de schouder draagt.

Ida Gerhardt (1905-1997)

 

donderdag

21

december

 

Spartageest   Als de geest van Bok de Korver Zich warm loopt langs de lijn En de kreet Sparta naar vore Boven het Kasteel uit stijgt Weten wij de tijd gekomen Ons te gorden tot den strijd En de vijand te bestormen Tottie een hartverzwakking krijgt Nimmer zullen wij versagen Strijden om elke meter grond Nooit de Spartamars beschamen Aan geen enkel voetbalfront Als Spartaan zijn wij geboren Als Spartanen sterven wij In de geest van Bok de Korver En de naam van Cor van Rijn Jules Deelder

 

vrijdag

15

december

 

‘O zachte zusters die mij aanziet: moed! Leven dringt ons op dit harde en zware: het pad te banen dat de groote schare der vrouwen weldra juichende begroet.   Geen macht ter wereld die 't vrouwe-gemoed nu van voller mensch'lijkheid te vergaren afhouden kan, het vrouwe-brein bewaren van ruimte te zoeken die groeien doet.   De Vrijheid roept en haar roep doet ons lijden, wij stromp'len blind, wij tasten, wij vermogen nog niet de vrouwen van morgen te zijn.   Maar lijdend baren wij de nieuwe tijden. In ons hart groeien ze, in onze oogen.... Leeft er dan geen geluk door deze pijn?’

Henriette Roland Holst (1869-1952) Uit De vrouw in het woud

 

donderdag

14

december

 

De nieuwe geboorte VIII

 

 

Sombre gedachten schiep een sombre tijd,

het leven lag, gelijk eenschip in trage

wateren, en een stem sprak dat de lage

luchten alles omsloten voor altijd.

 

Er was geen licht, er was geen lucht: de handen

verslapten, omdat zij van hoop leeg waren;

denkers doken naar wrede trotse maren

dat ze hun ziel behoedde voor verzanden.

 

Dichters wendden zich van de levens-sferen

wederbegerend wat in d'eeuwen sliep,

of loken d'ogen en verbleekten diep

beproevende op hun eigen hart te teren.

 

In de zware tijd die zo langzaam streek

was 't dat een moedeloze berusting groeide

en opkwam mat geloof van de vermoeide

wereld wier oude gang een eeuwige leek.

 

Maar onderwijl werd in beneden-lagen

ver van 't mistroostig ras dat heerste op aard

met smart ontvangen, en in pijn gebaard

de nieuwe kracht, die ons omhoog zal dragen.

 

Henriette Roland Holst (1869-1952)

Uit: de nieuwe geboorte

 

vrijdag

24

November

 

 

een volk dat voor tirannen zwicht,

zal meer dan lijf en goed verliezen,

dan dooft het licht.

 

Het is nu bijna honderd jaar geleden

Herr Hittler werd bepaald hier niet gemeden

In Weimar’s land

Daar waaide toen een nieuwe, rechtse wind

Herr Hittler  schmiert met dames, met een kind

’t Stond in de krant

 

Na tien jaar was er overal terreur

Herr Hittler bleek opeens niet zo’n charmeur

Met zijn SA

De Joden waren weer opnieuw de klos

Naar kampen toe, verscholen in een bos

De dood volgt dra

 

Al zestien jaar is hier de PVV

Rechts Nederland loopt graag met Wilders mee

Vol retoriek

Maar nu, na de verkiezing, loopt het mis

Want Wilders wordt premier, dat’s heel gewis

Ons land is ziek

 

De rechtstaat, het klimaat, de vluchteling

Elk wordt alras een nietig, onnut ding

Wat biedt nog baat?

Hoe ziet ons land er over tien jaar uit?

De roep om anders, anders klinkt dan luid

Maar ‘t is te laat

Frans Woortmeijer

 

donderdag

23

November

 

Het nieuwe gezag

Fier staat hij op de brug als een bevaren
kaptein, met gouden strepen, pet en al.
Voorheen was hij een stuurman aan de wal,
steeds vol kritiek, geladen met bezwaren

tegen’t beleid van die zijn meerdren waren;
nu weet hij amper wat hij zeggen zal,
verwisselt stuur- en bakboord, schoot en val,
en commandeert bij voorkeur met gebaren.

Wel wonderlijk ging ’t vaartuig overstag.
Het volk doet moeite in de koers te blijven,
maar geen gelooft dat het nog lang zo duurt.

Alleen hij twijfelt niet aan zijn gezag:
zo lang door Gods gena de schuit blijft drijven,
zal hij geloven dat hij ze bestuurt.

Yge Foppema (1901-1993)
uit: Spijkerschrift (1945)

 

woensdag

22

November

 

 

Voor wie zich afvraagt of stemmen uitmaakt: er is de kans

dat je geluid overstemd wordt door de massa, maar laten we

de uitkomst voor even vergeten. Stilstaan bij de beweging

van miljoenen die een lijst uitvouwen, het potlood plaatsen,

hun biljet een bus in laten glijden met hopelijk een knik

naar de vrijwilligers. Dit, deze beweging, is wat ons verenigt.

Een choreografie van collectieve moeite, van op komen dagen,

verbitterd, hoopvol, bang, van alles maar aanwezig. Een dag

later zullen we weer diep verdeeld opstaan, het verkozene

speelt ons uit elkaar maar het kiezen, daarin glinstert iets,

de handeling die samenbrengt. En nu ik jullie aandacht heb,

een persoonlijk stemadvies: stem donkergroen, stem liefde.

Marjolijn van Heemstra

 

donderdag

16

November

 

Zelfs in de overwinning ligt geen schoonheid

En zij, die haar schoon noemen,

Zijn zij, die vreugde scheppen in een bloedbad.

En hij, die vreugde schept in een bloedbad

Zal er nooit in slagen de wereld te regeren.

Klaagzangen zullen de legers der gewurgden geleiden

En de overwinning zal gevierd worden als een begrafenis.

Lao Tse (6^e eeuw voor Chr.)

 

woensdag

2

november

 

Bijzondere spijzen

Vraag je waarom op de eerste juni vet spek wordt gegeten
en bonen worden gemengd met warme spelt?
Carna, een oude godin, voedt zich met spijzen van vroeger,
zij vraagt niet verkwistend naar voedsel dat is ingevoerd.
Voor het volk van toen zwommen vissen nog zonder valstrik
en oesters waren veilig in hun schelp.
Latium was onbekend met de vogel die werd geleverd
door het rijke Jonië, of die zich voedt met Pygmeeënbloed,
van een pauw valt niets in de smaak behalve de veren,
en geen land had voordien wilde dieren gestuurd.
Men stelde het varken op prijs, op een feestdag slachtte men varkens,
bonen en harde spelt was wat de aarde gaf.
Wie die twee voortbrengsels mengt en eet op de eerste juni,
die ondervindt nooit enige last van zijn ingewand.

•••

pinguia cur illis gustentur larda Kalendis,
mixtaque cum calido sit faba farre, rogas?
prisca dea est aliturque cibis, quibus ante solebat,
nec petit ascitas luxuriosa dapes.
piscis adhuc illi populo sine fraude natabat,
ostreaque in conchis tuta fuere suis.
nec Latium norat, quam praebet Ionia dives,
nec quae Pygmaeo sanguine gaudet avis;
et praeter pennas nihil in pavone placebat,
nec tellus captas miserat ante feras.
sus erat in pretio, caesa sue festa colebant:
terra fabas tantum duraque farra dabat.
quae duo mixta simul sextis quicumque Kalendis
ederit, huic laedi viscera posse negant.

Ovidius (43 v.Chr.-17 n.Chr.)

Vertaling: Piet Schrijvers

 

woensdag

18

oktober

 

De kwade meesteres

Het witte huis ligt schemer-zwevend in het zwart
van in de lucht gestoten boomskeletten.
Nog doolt haar schim hier rond en stelt de wetten
van ’t huis; despotisch en verstard.

Mijlen van hier staan bloemen op haar graf;
maar wat zijn grenzen voor haar fel begeren.
Wij, haar vazallen, weten: zij zal keren
en smalend honen: God en Dood en Graf.

Reeds heeft haar gif de aardkorst stukgebroken.
Haar adem heeft de vette grond verschroeid.
Van vele knoppen is niet één ontloken.

Slechts de papaver heeft dit jaar gebloeid.

Nol Gregoor (1912-2000)

 

dinsdag

17

oktober

Zeeman en dichter, zwerver en piraat,
Van ’t aangebeden en vervloekte leven
Wist je dat alles eenmaal moest begeven
In ’t wisslend lot, ook van den zeemansstaat.

Jou was de dood altijd een kameraad,
Uit ziekte was een opstand nagebleven,
Maar niet de vrees die voor het eind doet beven;
Je zei: goed heil! Het gaat zooals het gaat.

Veel verder dan de wereld wou je zwerven
Uit duistre noodzaak, niet uit vaag verdriet
Om een geluk dat toch eens zou bederven ...
Je vond de rust niet, want je zocht haar niet.

— Waarom zijn dichters eiglijk nergens thuis,
Noch op een schip, noch in een koffiehuis?

Jan van Nijlen (1884-1965)

 

dinsdag

3

oktober

 

’t Is lang geleden

En voor den eten, ’s middags, werd de zegen
Gevraagd van ‘Vader, die al ’t leven voedt,’
En die zo trouw ‘ons spijzigt met het goed,’
Dat wíj wèl ‘van Zijn milde hand verkregen’.

Hij gaf de zon, en, als ’t moest zijn, de regen;
En deden we onze plicht met vroom gemoed,
En leerden braaf, en waren altijd zoet,
Zou Hij ons leiden op al onze wegen.

En vlak na ’t bidden praatte je niet hard:
’T was of een heel fijn, een heel prachtig ding
Rondom het eten over tafel hing;

En dankbaar was ik dan met heel mijn hart,
Dat we zo prettig bij elkander zaten;
Behalve ’s Maandag’s, als we zuurkool aten.

J.A. dèr Mouw (1863-1919)

 

zondag

17

September

 

God woont in de Fokke Simonszstraat

 

Ik hoorde het van een zeereerwaarde
en hoogbejaarde dominee:
De Here wou met deze aarde
Niet één dag langer meer in zee.

Al zouden wij Hem overstelpen
met eredienst en dankgebed
het zou geen ene moer meer helpen:
Er werd een punt achter gezet.

Maar zie: daar was diezelfde morgen
zo’n rotjoch in de grote stad
een doodziek duiffie aan ’t verzorgen
Dat-ie op straat gevonden had.

‘Kristus, wat mot je dan? Wat wil je?
Ja, kijk me maar es effe an.
Godsallejeisis, beest, wat tril je.
Leg nou toch effe rustig, man.’

Toen heeft de Heer Zijn toorn bedwongen,
Want Hij kreeg schik in het geval
Hij spaarde dus de kleine jongen,
De zieke duif en het heelal.

Willem Wilmink (1936-2003)

 

zaterdag

16

September

Bij een nieuwe auto

Mijn nieuwe auto is een lichtgroene droom
hij hoeft niet warm te draaien zoals de oude
een rij feeërieke knoppen op het dashbord
geölied, krakend van leer, start direct in de vrieskou
in één woord een snoes zonder krasje of deukje

Ik moet er zuinig op zijn als op een vrouw
ik durf er haast niet mee te rijden van schroom
Judy heeft nog meegemaakt dat ik de oude kocht
en weer maakt zij de vernieuwing mee
wat wordt onze liefde al oud en bestendig

De vorige heeft mijn goede moeder nog gekend
zij zou het verkwisting vinden een nieuwe te nemen
ben benieuwd wat de nieuwe alzo zal passeren
ik tel mijn leven niet meer in jaren maar in auto's
dit wordt mijn derde nu en ik voel mij nog jong

 

Kees Winkler (1927-2004)